آمازون (Amazon) شرکتی که برای همه نام‌آشناست؛ چیزی فراتر از یک بازار آنلاین است. به عبارتی یک شرکت فن‌آوری چند ملیتی است که بر تجارت الکترونیک، جریان دیجیتال و هوش مصنوعی (AI) متکی است. امروزه یکی از تاثیرگذارترین نیروهای اقتصادی و فرهنگی در جهان و یکی از بزرگ‌ترین برندهای تنظیم کننده‌ی قوانین محسوب می‌شود. طبق آمار Statista، در سه ماهه‌ی اول سال ۲۰۲۲، آمازون مجموع فروش خالص تقریبا ۱۱۶/۴۴ میلیارد دلار را به دست آورد که از ۱۰۸/۵۲ میلیارد دلاری که در سه ماهه مشابه سال ۲۰۲۱ ایجاد کرده بود، فراتر رفت.
اما آمازون هم مانند بسیاری از غول‌های کنونی تجارت الکترونیک از روز اول این‌گونه نبود. شاید دانستن این‌که چگونه آمازون تا این حد موفق شد و چگونه یک کارآفرین مشتاق، که تخصص اولیه‌ی کسب‌و‌کارش در فروش کتاب بود، توانست یک امپراطوری جهانی بسازد؛ برای‌تان جالب باشد.
شکل گیری نام آمازون
بنیان‌گذار آمازون؛ جف بزوس (Jeff Bezos) یک کارآفرین و مهندس کامپیوتر آمریکایی است. او در ابتدا می‌خواست نام جادویی کادابرا (Cadabra) را به شرکت بدهد. پس از مدتی با هم‌فکری وکیلش تاد تاربرت (Todd Tarbert) به این نتیجه رسید که این کلمه شبیه به Cadaver (به معنای جسد) است. از آن‌جا که جف بزوس دوست داشت نام و تصویر بزرگ‌ترین رودخانه‌ی جهان را روی لوگوی خود داشته باشد، نام کمپانی خود را به آمازون (Amazon) تغییر داد.
شروع فعالیت کمپانی آمازون
آمازون در سال ۱۹۹۴ در گاراژ بزوس به قصد فروش کتاب (به خاطر بسته‌بندی آسان) شروع به کار کرد. سرورهایی که این شرکت استفاده می‌کرد، به حدی انرژی مصرف می‌کردند که فیوز خانه جواب‌گوی روشن کردن یک سشوار یا جاروبرقی نبود.
در روزهای اولیه‌ی آمازون، هر بار که شخصی خرید می‌کرد، زنگی در دفتر به صدا در می‌آمد و همه دور هم جمع می‌شدند تا ببینند آیا مشتری را می‌شناسند یا خیر. ظرف چند هفته، زنگ آن‌قدر به صدا درآمد که مجبور شدند آن را خاموش کنند. حجم کار این کمپانی کم‌کم به قدری زیاد شد که تعادل بین کار و زندگی پرسنل اولیه‌ی آمازون از بین رفت. چراکه جف بزوس از کارمندان انتظار ۶۰ ساعت کار مفید را در هفته داشت.
یکی از کارمندان ظرف هشت ماه اول شروع فعالیت آمازون به طور خستگی‌ناپذیری کار می‌کرد. یعنی هر روز از صبح زود تا خیلی دیر وقت با دوچرخه در محل کار حاضر می‌شد. به گونه‌ای که اتومبیل خود را که در نزدیکی آپارتمانش پارک کرده بود، فراموش کرد. او حتی فرصت خواندن نامه‌هایش را نداشت و وقتی این کار را کرد با یک مشت جریمه، اخطار مبنی بر حمل با یدک‌کش و در نهایت خبر فروش ماشینش را در یک حراجی خواند!
رفته رفته، آمازون فروش خود را به سایر حوزه‌ها، مانند لوازم الکترونیکی مصرفی، بازی‌های ویدیویی و نرم‌افزارهای دیگر، همراه با برخی لوازم خانگی گسترش داد. در کریسمس ۱۹۹۸ حجم سفارشات و فشار کاری آمازون بسیار بیشتر شد. درنتیجه این شرکت به طرز چشم‌گیری با کمبود پرسنل مواجه شد. کارمندان با خانواده‌ی خود در محل کار دیدار می‌کردند و اغلب قبل از رفتن به سر کار برای روز بعد در اتومبیل خود می‌خوابیدند. پس از آن کریسمس، آمازون متعهد شد که هرگز برای پاسخ‌گویی به سفارشات و فروش در تعطیلات، با کمبود نیروی کار مواجه نخواهد شد. به همین دلیل است که آمازون امروزه کارمندان فصلی بسیاری را استخدام می‌کند.
آمازون و مشتری محوری
آمازون همیشه تضمین تجربه‌ی کاربری عالی را در اولویت قرار داده است. بزوس ترجیح می‌داد بر روی مشتریان شرکت تمرکز کند تا رقبا، و این اصل تا امروز بسیار موفقیت‌آمیز عمل کرده است. هم‌چنین آمازون هزینه‌ی زیادی را صرف تبلیغات نمی‌کرد. چراکه برگ برندهای که این شرکت را به شهرت رساند امکان «ارسال رایگان» بود. همین قابلیت باعث می‌شد که شهرت و آوازه‌ی این کمپانی که به صورت رایگان سفارشات را به درب منزل می‌آورد، بر سر زبان‌ها بیفتد که خود به تنهایی یک تبلیغ تمام عیار بود.
از ابتدای کار تا امروز مشتریان ناراضی می‌توانند به طور مستقیم به جف بزوس ایمیل بزنند. بزوس، ایمیل نارضایتی مشتری را به همراه یک علامت بزرگ برای کسی که مسئول رسیدگی به سفارش مشتری بوده ارسال می‌کند. زمانی که کارمندان آمازون ایمیل علامت سوال بزوس را دریافت می‌کنند، به گونه‌ای واکنش نشان می‌دهند که گویی بمبی را کشف کرده‌اند. چراکه آن‌ها تنها چند ساعت فرصت دارند تا مشکل را حل کنند و توضیح کاملی برای چگونگی وقوع آن آماده کنند. این روند برای این است که صدای مشتری در شرکت شنیده شده و اصل مشتری محوری رعایت شود.
نقش تکنولوژی در رشد آمازون
آمازون اولین شرکتی بود که با چالش استفاده از آخرین پیشرفت‌های تکنولوژیکی برای بهبود عملکرد فروشگاه مواجه شد. این شرکت به اندازه‌ی کافی شجاع بود که هوش مصنوعی را آزمایش کند و از انجام سفارش با پهپادها و روبات‌ها استقبال کند. در اواسط دهه ۲۰۰۰، آمازون با راه اندازی AWS شروع به ارتقای مسیر فناوری نوآورانه خود کرد. Amazon Go، Amazon prime و Amazon Pay خدماتی هستند که در دل این کمپانی رشد و گسترش یافتند.
آمازون در حال حاضر
در حال حاضر که ۲۹ سال از شروع فعالیت این کمپانی می‌گذرد، Amazon.com تبدیل به یک بازار تمام عیار شده است که اقلام خود را می‌فروشد و فروشندگان شخص ثالث را قادر می‌کند تا از پلتفرم آن برای فروش محصولات خود استفاده کنند. هم‌چنین به مشتریان کمک می‌کند قیمت‌ها را مقایسه کرده و بهترین پیشنهادها را پیدا کنند. در هر ثانیه، آمازون فروش نزدیک به ۴۷۲۲ دلار را ثبت می‌کند. در هر دقیقه، این فروش به ۲۸۳ هزار دلار می‌رسد و در یک ساعت، شرکت به طور متوسط بیش از ۱۷ میلیون دلار فروش دارد.
وقتی چنین داستان‌هایی را می‌خوانیم شاید تصور کنیم که این کسب‌و‌کارها رشد کرده‌اند چراکه سی سال قبل شروع به فعالیت کرده‌اند؛ در حالی که دلیل این رشد، قدیمی بودن آن نیست. چه بسا شرکت‌هایی در همان سال‌ها تاسیس شدند و به دلیل هم‌گام نشدن با پیشرفت تکنولوژی شکست خورده و فراموش شدند.
اگر فضای اینترنت را یک کهکشان در نظر بگیریم، آمازون، ای‌بی و بقیه‌ی غول‌های دنیای تجارت الکترونیک تنها سیاره‌هایی در آن هستند. هنوز سیاره‌های کشف نشده‌ی زیادی در این کهکشان وجود دارند که با یک جرقه شعله‌ور شده و قابلیت درخشیدن را پیدا می‌کند. بنابراین بهتر است ایده‌های خود را در دنیای تجارت الکترونیک محک بزنید و شانس خود را برای کسب درآمد امتحان کنید.